Suriye’de şarta bağlı ateşkes - Beril DEDEOĞLU

Suriye’de resmi olarak rejim ile muhalifler savaşıyor. DEAÅž, bu muhalefet denen grubun içinde mi, orası tam anlaşılabilir deÄŸil; zira hesapta hem muhalefet hem Rejim DEAÅž’la mücadele ediyor. Bu durumda DEAÅž’ın muhalifler içinde deÄŸerlendirilmesi oldukça zor. Bu arada hem DEAÅž’la mücadele eden, hem Rejim’i sınırlama çabası veren Türkiye, aynı zamanda YPG ile de mücadele ediyor; ama bir yandan Türkiye’yi tehdit eden YPG de DEAÅž’la savaÅŸ halinde. Alanda bir de Ä°ran’la organik bağı olan Åžii milisler var; onlar da hem DEAÅž’la, hem muhalefetle hem de DEAÅž’la mücadele eden Türkiye ile çatışıyorlar.

Bu arada belirtmek gerekir ki, söz konusu karmaşık çatışma halleri Suriye’nin her ilinde, her ÅŸehrinde farklı kompozisyonlarda sürüyor. Ãœstelik sorun Suriye ile sınırlı da deÄŸil; bir de Irak var. Dolayısıyla Halep’teki denge Musul’a, Musul’daki koÅŸullar Rakka’ya, oradaki doku El-Bab’a benzemiyor.

Türkiye ve Ä°ran’ın ikna edilmesi

Bölgedeki koÅŸullar, Suriye’nin genelinde bir ateÅŸkese olanak tanıyacak gibi deÄŸil; bu ancak sınırlı alanlar için geçerli olabilir. Buna da şükür denebilmesi için ise, Ä°ran, Türkiye ve Rusya’nın eÅŸ zamanlı olarak ikna olmalarını saÄŸlayacak bazı garantilere ihtiyaç bulunuyor. 

Ä°ran, etki alanının daralmasını ve Irak ile Suriye yönetimleri üzerindeki baskısını yitirmek istemiyor. Bunun bir diÄŸer ifadesi, kendisinden boÅŸalacak etki alanına Türkiye’nin girmesini istememek demek. Rusya, Ä°ran’ın alandaki sert varolma biçiminden ve etkisini artırma faaliyetlerinden rahatsız; dolayısıyla bu ülkeyi ikna etmeye de aday.

Ä°ran’ın bir miktar dahi olsa geri çekilmesi saÄŸlanmadan ateÅŸkes saÄŸlanamayacağına göre, ona geri adım attıracak bazı ikna olanaklarına ihtiyaç bulunuyor. Muhtemelen Rusya, bölgede Ä°ran olduÄŸu sürece DEAÅž gibi radikal grupları destekleyen “Ä°ran’ın rakipleri” durumundaki devletlerin ellerini çekmeyeceklerini ileri sürüyordur. Dolayısıyla bölgedeki dolaylı Suud etkisi yerine Türkiye’nin ikame edilmesinin normalleÅŸmeye katkısı anlatılıyordur. 

ABD’nin oyuna çağırılması

Öte yandan Rusya’nın Türkiye’yi ikna edeceÄŸi konular da olduÄŸu anlaşılıyor. Ä°kili ticari iliÅŸkilerin geliÅŸtirilmesi bunların başında gelse de, Esad’ın durumu temel pazarlık konusu olsa gerek. Rusya, Esad’ın ipini Ä°ran’dan kendi ukdesine alma sözü vermiÅŸ, bu arada YPG’yi desteklemeyeceÄŸini bildirmiÅŸ olabilir.

Bununla birlikte Rusya’nın söz konusu süreçte tüm tarafları, hele ki NATO üyesi Türkiye’yi tek başına ikna etmesi ve kısmi ateÅŸkesi denetlemesi kolay deÄŸil. Tüm tarafları “ikna” halinde tutmaya Rusya’nın gücü yetmez; bir ortaÄŸa ihtiyacı var.

Öyle anlaşılıyor ki Rusya bu ortağın Trump ABD’si olmasında çok ısrarlı. Türkiye, Ä°ran ve Rusya’dan oluÅŸan barış masasına ABD’yi davet etmesi, bunun göstergesi. Muhtemelen Rusya, ABD’nin masa yoluyla oyuna girmesi halinde YPG’yi bastırarak Türkiye’nin ikna edileceÄŸini, DEAÅž’ın daha rahat sınırlanacağını ve Ä°ran’ın da geri çekilmesinin saÄŸlanabileceÄŸini hesaplıyor. ABD’nin bunu kabul etmemesi için neden yok; yeter ki tüm taraflar bu koÅŸullara “razı” olsun.

STAR